Het komt er ongeveer op neer om te kijken bij welk voltage (en multiplier (zie verder), bussnelheid, … ) je pc stabiel blijft bij hogere prestaties (vb. een processor (hierna cpu, central processing unit) van 2.5GHz tot 3GHz opdrijven).
- Belangrijk hierbij is dat daardoor meer verbruikt wordt, hogere temperaturen verkregen worden, alles rapper verslijt en je garantie vervalt
- Niet echt ‘groen’ dus, en voor de gemiddelde pc-gebruiker ook niet nodig. Huidige cpu’s leveren meer dan voldoende rekenkracht voor wat op een pc gedaan wordt. Meer zelfs, voor internet en office-applicaties is de cpu-belasting verwaarloosbaar. Hieruit volgt dus dat er meer verbruikt wordt dan nodig.
Aangezien de pc een steeds centraler plaats inneemt in onze levens zijn jullie misschien geïnteresseerd om jullie kosten wat te drukken (of CO<sub>2 </sub>– uitstoot te verlagen, het is maar hoe je het bekijkt.
Dit kan door je CPU te ondervolten. Dit houdt in dat je het minimum voltage van je processor opzoekt waardoor het verbruikt drastisch daalt (tot ong. de helft). Dit principe wordt eigenlijk al toegepast op laptops omdat een lange acculeeftijd vereist is.
De 2 grootste cpu-fabrikanten hebben reeds een dergelijk systeem ingebouwd (in de meeste huidige cpu’s is dit toepasbaar). AMD heeft het Cool ‘n’ Quiet systeem, Intel ‘speedstep’.
Dit moet echter handmatig ingeschakeld worden (configuratiescherm>energiebeheer>minimaal energieverbruik of als dit niet lukt via het BIOS (vb. Cool ‘n’ Quiet => enable))
Hierdoor wordt tijdens een lage cpu-belasting het voltage automatisch teruggeschakeld, is meer processorkracht nodig wordt dit automatisch terug opgedreven.
Vb.: mijn processor (AMD Athlon 64 3800+) heeft standaard 2.4GHz bij 1.4V. Door C’n’Q in te schakelen wordt dit teruggeschakeld naar 1.1V (1000MHz)
Echter, dit kan nog beter door te ondervolten (undervolting).
Hierbij komt de multiplier piepen (zie hoger). Kortweg is dit het volgende: opdat alles optimaal en vlotjes zou verlopen moeten de componenten op je moederbord (CPU, RAM-geheugen, bussnelheid (FSB, Front Side Bus) op elkaar afgesteld worden. Informatie tussen je cpu en de andere hardware moet zo efficiënt mogelijk uitgewisseld worden, maar soit. Je FSB heeft bvb. 200MHz. In combinatie met je multiplier wordt zo je CPU-snelheid berekend. Bij mij 12X 200MHz (FSB-snelheid) is 2.4GHz (processorsnelheid).
Door de multiplier aan te passen haal je een lagere cpu-snelheid en kan dus ook je voltage naar beneden.
Het is bij ondervolten dus de bedoeling dat je bij lage cpu-belasting (load)(bij het ‘idle’ zijn van je pc of een tekstje typen zoals ik nu bezig ben
) je multiplier naar beneden haalt en hierbij het minimale voltage instelt. Dit is echter verschillend van merk tot merk en soort cpu (en met wat tegenslag tussen cpu’s van hetzelfde type). Bij meer processorkracht wordt dus de multiplier en dus voltage naargelang nood hoger geschakeld (erg analoog aan het schakelen van vitessen).
Vb.: mijn minimale multiplier is 4X bij 0.8V, wat dus 4*200MHz oplevert (800MHz). Dit is zelfs voldoende om een dvd mee te bekijken, laat staan een worddocument typen of wat surfen. Een groot verschil buiten 1.4V en 2400MHz (standaard) of 1.1V (1000MHz, 5X) indien minimaal energieverbruik (C’n’Q) ingeschakeld is.
Dus minder warmte geproduceerd (indien je ventilator geregeld kan worden door je moederbord betekent dit ook een serieuze reductie in geluid!) en minder verbruik.
Bij ‘full load’ is dit 12X 200 (2400MHz, dus standaard snelheid) bij 1.2V.
En zoals gezegd naargelang de noodzaak wordt een tussenliggende multiplier-waarde en voltage aangesproken, volledig automatisch. Dit doet dus niks af aan de prestaties van je pc.
Ok, dit was voor sommigen al een hele boterham waarschijnlijk, lees gerust nog een paar keer en laat je overtuigen.
Praktisch gezien stel je de minimum voltagewaardes vast bij je minimale en maximale multiplier-waardes mbv. 3 programmaatjes:
- één waarmee je de multiplier en voltage aanpast, en als alles correct staat stel je dit programma in zodat het bij je pc-opstart ook opstart en je voltage monitreert.
- één programma waarmee je de stabiliteit van je systeem test (kwestie van niet bij te lage voltagewaarden het 1<sup>e</sup> programma op te slaan) = stressen
- een algemeen monitorprogramma (kan eventueel weggelaten worden)
Als stressprogramma raad ik Orthos aan, gebruikt hetzelfde principe als p95 (wat in de links aangeraden wordt; zie verder) maar is eenvoudiger in gebruik.
Als voltage/multiplier regelaar raad ik CrystalCPUID aan. Ik had eerst RM-Clock maar dit bleek niet stabiel.
Als algemene monitor is CPU-z voldoende.
Alhoewel je met ondervolten eigenlijk niet veel verkeerd kan doen (itt. overklokken!) toch zorgvuldig de stappen volgen beschreven in de links! (ik ben niet verantwoordelijk … blababla
)Er kruipt wat tijd in (vooral het testen op stabiliteit; het zoeken van de minimumwaardes valt wel mee), maar loont toch de moeite.
Links:
Nuttig om het principe te verstaan, maar het gebruikte programma is niet stabiel!
https://www.hardware.info/nl-BE/arti...U_ondervolten/
tutorial over het te gebruiken programma:
https://www.silentpcreview.com/article231-page1.html
programma’s:
CPU-z: https://www.cpuid.com/cpuz.php
(download aan de linkerzijde)
CrystalCpuid: https://www.snapfiles.com/get/ccpuid.html
Orthos: https://sp2004.fre3.com/beta/beta2.htm
Hopelijk heb ik toch enkelen weten te overtuigen, veel succes!
Natuurlijk is ook de ene hardwarefabrikant al milieuvriendelijker dan de andere, mss. iets voor een volgend topic? https://wesapo.nl/
Andere tips, suggesties en correcties (!) zijn zeer welkom!
Categorieën